Pulsoksymetr to proste w obsłudze urządzenie do nieinwazyjnego pomiaru wysycenia krwi tlenem, czyli saturacji oraz pomiaru tętna. Pomiar jest nieinwazyjny oraz bezbolesny, pulsoksymetr dokonuje go przez skórę.
Pulsoksymetry wykorzystywane są w szpitalach, ośrodkach zdrowia, a ze względu na prostotę działania i obsługi, również w domach. Polecane głównie podczas tlenoterapii, zastosowanie znalazły również w medycynie sportowej.
Działanie pulsoksymetru polega na ocenie natlenowanej hemoglobiny we krwi. Pulsoksymetr działa na zasadzie pomiaru pochłaniania przez czerwone krwinki w naczyniach włosowatych promieniowania o różnych długościach fal ( czerwonego i podczerwonego). Na podstawie pomiaru obliczany jest stopień nasycenia hemoglobiny tlenem (SpO2). Pulsoksymetr mierzy jedynie stopień wysycenia krwi tlenem, nie mierzy natomiast wentylacji płuc.
Wynik badania wyrażany jest procentowo, określa jaki procent krwinek przenosi tlen.
Norma dla osoby zdrowej wynosi 95-99%, dla osób starszych za prawidłowe uznaje się wyniki na poziomie 93-95%. Badanie powinno się zalecać osobom, u których obserwuje się zaburzenia oddychania, wcześniakom, niemowlętom z niską wagą urodzeniową, osobom w okresie pooperacyjnym,
U osób wyczynowo uprawiających sporty, zwłaszcza wysokościowe, badanie pozwala określić wydolność organizmu. Regularne badanie pulsometryczne wykonują alpiniści, lotnicy, spadochroniarze.
Jak wybrać pulsoksymetr?
Zasadniczo wyróżnia się dwa podstawowe typy pulsoksymetrów- stacjonarne i przenośne.
Te pierwsze stosowane są głównie w szpitalach, poza stopniem natlenowania krwi umożliwiają tez monitorowanie oddechu i pomiar ciśnienia krwi. Ich obsługa jest skomplikowana i wymaga specjalnego przeszkolenia.
Pulsoksymetry przenośne nadgarstkowe i napalcowe znajdują zastosowanie w użytku domowym. Z uwagi na prostotę i wygodę najpopularniejsze są pulsoksymetry napalcowe, które mierzą saturację zaledwie w kilka sekund.
Wybierając pulsoksymetr kierujmy się kilkoma względami:
-
intuicyjność obsługi (przydatne zwłaszcza w przypadku osób starszych),
-
czytelność wyświetlacza i możliwość zmiany wielkości cyfr,
-
rodzaj zasilania (akumulator ładowany, baterie),
-
czujniki alarmujące o nieprawidłowościach mierzonych parametrów,
-
funkcja oszczędzania baterii, automatycznie wyłączająca urządzenie kilka sekund po pomiarze.
Pulsoksymetry napalcowe różnią się między sobą głównie wyglądem i ceną. Walory estetyczne nie mają jednak większego wpływu na działanie pulsoksymetru. Zazwyczaj różnice w pomiarach poszczególnych aparatów mieszczą się w określonym błędzie pomiarowym 2-3%
Na prawidłowość pomiaru mogą mieć wpływ czynniki zewnętrzne.
W jaki sposób prawidłowo przeprowadzić pomiar?
Aparat zakładany jest na palec wskazujący prawej lub lewej ręki. Przed rozpoczęciem badania zaleca się usunięcie opatrunków, skrócenie paznokci usunięcie tipsów lub lakieru aby umożliwić prawidłowy przepływ promieniowania. Palec powinien być suchy i ciepły- zmarznięte dłonie należy wcześniej ogrzać.
Pulsoksymetr w diagnostyce COVID-19
Badanie saturacji pulsoksymetrem wykonuje się u pacjentów w celu zapobiegania niewydolności oddechowej. To istotne zwłaszcza podczas monitorowania stanu chorego w ciężkim stanie.
Gdy saturacja spada odczuwamy duszności, co jest wynikiem niskiego nasycenia krwi tlenem. Niskie nasycenie krwi tlenem może mieć też związek z zakażeniem COVID-19, stąd wykorzystanie badania w monitorowaniu stanu osób zakażonych.
Dr Levitan zauważył, że pacjenci z COVID-19 mogą doświadczyć potencjalnie niebezpiecznego spadku nasycenia tlenem, bez wyraźnych problemów z oddychaniem. Bez pulsoksymetru mogą nigdy się tego nie dowiedzieć lub przyzwyczaić się do gorszego samopoczucia, pomimo bardzo niskiego poziomu tlenu. Taki spadek może bezpośrednio zwiastować pojawienie się ciężkiego przebiegu choroby. Zaletą monitorowania saturacji jest to, że możemy zaobserwować potencjalnie pogorszenie stanu zdrowia i szybciej zareagować, nawet jeśli jeszcze czujemy się dobrze. Jeśli wynik prawidłowo przeprowadzonego badania pulsoksymetrem wskazuje na wysycenie poniżej normy, może wskazywać na konieczność hospitalizacji.
Najnowsze doniesienia brytyjskich naukowców wskazują jednocześnie na związek niskiego poziomu witaminy D ze zwiększonym zachorowaniem na COVID-19 oraz jego ciężkim przebiegiem. Podobna korelacja ma miejsce w przypadku innych zakażeń wirusowych dróg oddechowych. Tania i popularna suplementacja witaminą D3 może znacząco wpłynąć na obniżenie zachorowalności oraz złagodzenie objawów choroby.
